Jak powszechnie wiadomo przez ostatnie lata rolnictwo oraz rolnicy nie mieli łatwego życia. Susze, powodzie, grad, nieurodzaj. Te okoliczności sprawiły, że znaczna część rolników nadmiernie zaciągała kredyty lub pożyczki, aby tylko ratować swoje gospodarstwa. Wszystko to prowadziło do popadnięcia w spiralę zadłużenia.

Część z rolników trafiła w gazetach branżowych lub regionalnych na ogłoszenie firmy pożyczkowej RH.I. Sp. z o.o. lub podobnych, która reklamowała się, że udziela pożyczek „szybko, tanio i bez zabezpieczeń”. Biorąc pod uwagę, iż większość rolników nie ma w takich sytuacjach już zdolności kredytowej „zmusza” ich do korzystania z takich instytucji. Faktycznie pożyczka była szybka. Nie była jednak ani tania, ani „bez zabezpieczeń”. Spółka kredytująca wykorzystuje przymusowe położenie rolników, czyli brak środków na spłatę wcześniejszych zobowiązań u innych pożyczkodawców.

Firma RH.I. Sp. z o.o.  z siedzibą w Poznaniu udzieliła  Państwu W. pożyczki w wysokości 380 tys. złotych. Dodatkowo zastrzegła sobie kwotę 130 tys. złotych prowizji za jej udzielenie. Łącznie daje to do spłaty 510 tys. złotych. Jak łatwo obliczyć – prowizja stanowi aż 34 proc. pożyczonej sumy.

To jednak nie koniec lichwiarskich działań firmy pożyczkowej. Bulwersujące i wręcz szokujące jest także zabezpieczenie spłaty pożyczki.

W przypadku Państwa W. zabezpieczeniami spłaty pożyczki były:

1. Hipoteka na nieruchomościach w wysokości 1 mln złotych (co stanowi prawie trzykrotność pożyczki i bezsprzecznie należy uznać to za nadzabezpieczenie)
2. Weksle wystawione przez pożyczkobiorców – każdy weksel na kwotę 1 mln zł
3. Pełnomocnictwo udzielone firmie pożyczkowej, uprawniające do podziału gospodarstwa na osobne działki i jego zbycia i odbioru ceny kupna (umożliwia to sprzedaż gospodarstwa bez konieczności uzyskania wcześniej jakichkolwiek tytułów wykonawczych; zastrzeżenie w pełnomocnictwie, że pełnomocnik – spółka RH I. Sp. z o.o., może być drugą stroną czynności prawnych, czyli firma pożyczkowa de facto może zostać nabywcą i sama sobie sprzedać nieruchomość);
4. Pełnomocnictwo do ustanawiania kolejnych hipotek na nieruchomościach (pożyczkodawca, mając już ustanowioną jedną hipotekę stworzył sobie możliwość wpisywania kolejnych hipotek);
5. Oświadczenie rolników o dobrowolnym poddaniu się egzekucji. Oznacza to, że firma pożyczkowa może od razu skierować sprawę do komornika, bez konieczności przeprowadzania postępowania sądowego (pożczkodawca może bardzo łatwo uzyskać tytuł wykonawczy poprzez bezpośrednie skierowanie sprawy do komornika i uzyskanie tam stosownej pieczątki, a dłużnik traci możliwość obrony swoich praw przed sądem);
6. Dodatkowo rolnicy musieli zrzec się swojego prawa do wypowiedzenia wyżej opisanego pełnomocnictwa. A zasadą jest, że każde pełnomocnictwo może być w każdym czasie wypowiedziane. Czyli jeżeli mocodawca nie jest zadowolony z usług pełnomocnika, to może wypowiedzieć mu pełnomocnictwo.
7. Rolnicy musieli złożyć oświadczenie, że ich pełnomocnictwo nie wygaśnie z chwilą ich śmierci. A zasadą jest – co wynika z istoty pełnomocnictwa – że wygasa ono z chwilą śmierci mocodawcy (innymi słowy – logiczne jest, że kiedy umiera mocodawca, to pełnomocnictwo wygasa, jednak ponieważ  Państwo W. podpisał taką umowę, to wszystkie wyżej opisane czynności będzie można robić nawet po jego śmierci);

Mamy tu do czynienia z wykorzystaniem przymusowego położenia Państwa W., a które to uregulowane jest m.in. w art. 388 kodeksu cywilnego. Stanowi on, że:

Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.

Wyzyskiem jest też lichwa, co z kolei wpisuje się w art. 304 kodeksu karnego. Stanowi on, że:

Kto, wyzyskując przymusowe położenie innej osoby fizycznej, prawnej albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, zawiera z nią umowę, nakładając na nią obowiązek świadczenia niewspółmiernego ze świadczeniem wzajemnym, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Nadto zauważyć należy jeszcze, iż zabezpieczenie wskazanej wyżej pożyczki było zdecydowanie nadmierne, jak również tak wysoka prowizja jest niczym nieuzasadniona. Rozważyć by również należało czy taka prowizja nie jest próbą obejścia prawa jeśli chodzi o odsetki maksymalne.