Zabezpieczenie majątkowe jest przewidzianym w Kodeksie Postępowania Karnego, środkiem przymusu, którego celem jest zabezpieczenie wykonania orzeczenia, które zapadnie w przyszłości w postepowaniu karnym. Jego celem jest zabezpieczenie wykonania grożących kar, środków karnych i innych środków, jakie mogą być orzeczone w sprawie, a także kosztów procesu. Najogólniej mówiąc ma ono zapobiegać ukryciu lub wyzbyciu się przez podejrzanego jego majątku i tym samym ochronić przed utrudnieniem lub udaremnieniem wykonania wyroku w zakresie grzywien, środków kompensacyjnych i innych świadczeń.

Przesłanki zastosowania zabezpieczenia majątkowego zostały wskazane w art. 291 k.p.k. Jak wynika z tego przepisu, zabezpieczenia można dokonać, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione, a podejrzanemu/oskarżonemu zarzuca się popełnienie przestępstwa, za które lub w związku, z którym można orzec:

1) grzywnę,

2) świadczenie pieniężne,

3) przepadek,

4) środek kompensacyjny,

5) zwrot pokrzywdzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi korzyści majątkowej, jaką sprawca osiągnął z popełnionego przestępstwa, albo jej równowartości.

W postępowaniu przygotowawczym o zabezpieczeniu majątkowym decyduje prokurator, najwcześniej z chwilą, gdy postępowanie karne zostanie skierowane przeciwko konkretnej osobie, czyli zostaną przedstawione zarzuty. Natomiast jeżeli potrzeba dokonania zabezpieczenia wyłoni się po wniesieniu aktu oskarżenia, wówczas decyzję w tym przedmiocie podejmuje sąd, przed którym toczy się postępowanie. Na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia przysługuje zażalenie.

Co do zasady zabezpieczenie następuje w sposób wskazany w przepisach Kodeksu Postępowania Cywilnego. Zatem zabezpieczenie roszczeń pieniężnych następuje przez:

1) zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;

2) obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;

3) ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;

4) obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską;

5) ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;

6) ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.

Natomiast zabezpieczenie grożącego przepadku następuje przez:

1) zajęcie ruchomości;

2) zajęcie wierzytelności i innych praw majątkowych;

3) ustanowienie zakazu zbywania i obciążania nieruchomości ujawnionego w księdze wieczystej, a w jej braku – w zbiorze złożonych dokumentów;

4) ustanowienie zarządu nieruchomości lub przedsiębiorstwa oskarżonego.

Zabezpieczenie upada, gdy nie zostaną prawomocnie orzeczone: grzywna, przepadek, nawiązka, świadczenie pieniężne lub nie zostanie nałożony obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, a powództwo o te roszczenia nie zostanie wytoczone przed upływem 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia.