Niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie czy zatrzymanie są dla osoby niewinnej przeżyciem, którego skutki odciskają piętno zarówno w sferze psychicznej, jak i nierzadko finansowej. Warto zatem wiedzieć, że polskie prawo przewiduje możliwość uzyskania stosownego odszkodowania i zadośćuczynienia w takiej sytuacji.

Zgodnie z art. 552 Kodeksu postępowania karnego oskarżonemu, który w wyniku wznowienia postępowania, kasacji lub skargi nadzwyczajnej został uniewinniony lub skazany na łagodniejszą karę, a także w sytuacji gdy po uchyleniu skazującego orzeczenia postępowanie umorzono wskutek okoliczności, których nie uwzględniono we wcześniejszym postępowaniu, służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego kary lub środka zabezpieczającego, których nie powinien był ponieść. Odszkodowanie i zadośćuczynienie przysługują również w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania.

Warunkiem dochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia jest zaistnienie szkody lub krzywdy, która pozostaje w związku przyczynowym z niesłusznym wykonaniem kary, środka zabezpieczającego albo niewątpliwie niesłusznym tymczasowym aresztowaniem lub zatrzymaniem.

Pojęcie szkody powinno być rozumiane w sposób przyjęty w prawie cywilnym, co oznacza, że odszkodowanie obejmuje zarówno poniesione straty, jak i utracone korzyści, na przykład, gdy jest związana z uniemożliwieniem pracy i utratą zarobków.

Największe jednak, w sytuacji niesłusznego wykonania kary zwłaszcza pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, jest poczucie krzywdy, ściśle związane ze sferą psychiki danej osoby i jej przeżyciami wewnętrznym. Zadośćuczynienie ma mieć charakter kompensacyjny i chociaż krzywdy są często niewymierne, to ma na celu zrównoważyć negatywne przeżycia i jest swoistego rodzaju rekompensatą za naruszenie dóbr osobistych.