Po pierwsze matka dziecka pozamałżeńskiego może wystąpić z powództwem do Sądu o ustalenie ojcostwa. Podstawę prawną roszczenia o ustalenie, że mężczyzna jest ojcem małoletniego dziecka, stanowią przepisy art. 84 i 85 § 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (dalej jako KRO). Ponadto matka dziecka pozamałżeńskiego może wnosić o nadanie dziecku swojego nazwiska zamiast nazwiska ojca dziecka. Żądanie nadania dziecku nazwiska matki znajduje oparcie w treści przepisu art. 89 § 2 KRO.
Matka małoletniego dziecka jako jego przedstawicielka ustawowa może wnosić o zasądzenie od ojca dziecka alimentów. Dochodzona kwota alimentów powinna być umiarkowana i proporcjonalna do usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz możliwości zarobkowych i majątkowych ojca dziecka. Istotne zatem są możliwości zarobkowe ojca dziecka, a nie dochody jakie osiąga. Zazwyczaj wykonanie obowiązku alimentacyjnego matki dziecka wyczerpuje się w całości w jej osobistych staraniach o jego utrzymanie i wychowanie oraz pokrywaniu części wydatków – stosownie do jej możliwości finansowych. Podstawę prawną powyższego roszczenia stanowi przepis art. 133 § 1 w zw. z art. 135 KRO.
Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym ojcostwo może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Żądanie w tym zakresie znajduje oparcie w treści przepisu art. 93 § 2 KRO.
Matka dziecka może również wnosić o zasądzenie na jej rzecz odpowiedniej kwoty tytułem kosztów trzymiesięcznego utrzymania w okresie porodu (m.in. koszty wizyt u lekarza, leków, diety) jak również o zasądzenie od ojca dziecka odpowiedniej kwoty tytułem zwrotu kosztów związanych z ciążą i porodem (m.in. kosztów wyprawki dla dziecka). Roszczenie w tym zakresie opiera się na treści przepisu art. 141 § 1 KRO.
