Ustawa o zarządzie sukcesyjnym dotyka kwestii dotychczas nieregulowanych, tj. sukcesji firmy prowadzonej przez osobę fizyczną. Celem wprowadzenia tej instytucji jest zapewnienie kontynuacji działalności firmy do czasu zakończenia postępowania spadkowego.
Aby zapewnić ciągłość prowadzenia firmy po śmierci przedsiębiorcy, zarząd sukcesyjny będzie mógł ustanowić sam przedsiębiorca przed śmiercią w drodze wskazania zarządcy sukcesyjnego albo osoby bliskie w stosunku do zmarłego przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorca może powołać zarządcę sukcesyjnego w ten sposób, że:
- wskaże określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo
- zastrzeże, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym.
Wniosek o wpis zarządcy sukcesyjnego należy złożyć do CEIDG.
Jeśli przedsiębiorca nie złożył wniosku o wpis do CEIDG zarządcy sukcesyjnego, zarząd sukcesyjny może zostać ustanowiony wyłącznie w wyniku powołania zarządcy sukcesyjnego przez osoby najbliższe w stosunku do przedsiębiorcy. Ustawodawca wskazuje, że jest to:
- małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku lub
- spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo
- spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Zarządca sukcesyjny może samodzielnie prowadzić sprawy bieżące przedsiębiorstwa (tzw. zwykły zarząd). Jest on bowiem upoważniony do dokonywania czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku.
Zawarte umowy nie wygasną po śmierci przedsiębiorcy automatycznie, o ile zarządca zostanie powołany już za życia przedsiębiorcy. Z kolei w przypadku powołania zarządcy po śmierci przedsiębiorcy, obowiązywanie umów cywilnoprawnych będzie zależało od ich potwierdzenia.
Bieg terminów spełnienia świadczenia oraz terminów do wykonania innych obowiązków lub uprawnień wynikających z umowy nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu w okresie od dnia śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony – do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.
Ustawa o zarządzie sukcesyjnym zakłada także utrzymanie w mocy umów o pracę.
Ustawa reguluje również zwolnienie osób, które będą prowadziły przedsiębiorstwo, niezależnie od pokrewieństwa ze zmarłym przedsiębiorcą, z podatku od spadków nabycia przedsiębiorstwa. Zgodnie z ustawą, warunkiem uzyskania zwolnienia będzie zgłoszenie nabycia przedsiębiorstwa naczelnikowi urzędu skarbowego oraz prowadzenie nabytej firmy przez co najmniej 5 lat.
