Zakaz prowadzenia pojazdów jest dotkliwym środkiem karnym, który jest orzekany przez Sądy i wiąże się z popełnieniem czynów zabronionych skierowanych przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.
Zakaz prowadzenia pojazdów jest orzekany w granicach od 1 roku do nawet 15 lat, przy czym jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, art. 174 lub art. 177, wówczas minimalny okres zakazu prowadzenia pojazdów wynosi 3 lata.
Mówiąc o możliwościach skrócenia okresu stosowania zakazu prowadzenia pojazdu mechanicznego mamy na myśli dwie instytucje:
– zmianę zakresu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów, poprzez wyrażenie przez Sąd zgody na prowadzenie pojazdów, które są wyposażone w blokadę alkoholową, o czym mówi art. 182a Kodeksu karnego wykonawczego,
– uznanie za wykonany środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów na podstawie art. 84 Kodeksu karnego.
Sąd będzie mógł wyrazić zgodę na prowadzenie wyłącznie pojazdów wyposażonych w blokadę alkoholową, jeżeli zostaną spełnione następujące przesłanki:
– zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru (czyli jeżeli orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów na 3 lata, to po 1,5 roku będzie możliwe złożenie wniosku o udzielenie zgody na prowadzenie pojazdów z blokadą alkoholową), a w przypadku zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego dożywotnio, jeżeli był on wykonywany przez okres co najmniej 10 lat,
– postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.
Sąd, który wydał orzeczenie o zakazie prowadzenia pojazdów w pierwszej instancji jest właściwy do udzielenia zgody, o której mowa wyżej. Wniosek nie podlega opłacie. Jeżeli Sąd odmówi udzielenia zgody, wówczas na takie postanowienie przysługuje zażalenie.
Skorzystanie z drugiej wskazanej na wstępie niniejszego artykułu instytucji, tj. uznanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów za wykonany jest możliwe po łącznym spełnieniu następujących przesłanek:
– skazany przestrzegał porządku prawnego,
– zakaz prowadzenia pojazdów był w stosunku do niego wykonywany przynajmniej przez 1 rok.
Jeżeli środek karny orzeczony został dożywotnio, sąd może uznać go za wykonany, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego i nie zachodzi obawa ponownego popełnienia przestępstwa podobnego do tego, za które orzeczono środek karny, a środek karny był w stosunku do skazanego wykonywany przynajmniej przez 15 lat.
Nie będzie możliwe uznanie za wykonany zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art. 42 § 2 kk, a więc w przypadku sprawców przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, którzy w czasie jego popełnienia byli w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegli z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, art. 174 lub art. 177 kk.
Sąd, który wydał orzeczenie o zakazie prowadzenia pojazdów w pierwszej instancji jest właściwy do rozpoznania wniosku o uznanie środka karnego za wykonany. Wniosek podlega opłacie, obecnie w wysokości 45 zł. Jeżeli Sąd odmówi udzielenia zgody, wówczas na takie postanowienie przysługuje zażalenie.